Heel Nederland kampt met krapte op de woningmarkt. Het kabinet wil daarom in de periode tot en met 2030 in Nederland 900.000 woningen bouwen. Netcongestie is een serieus probleem voor het halen van deze doelstelling.
Een groeiende bevolking, lange bouwprocedures en beperkte bouwgrond. Voor veel mensen is het hierdoor lastig een woning te vinden die aansluit bij hun wensen en mogelijkheden.
De stikstofcrisis, hogere rentes, faillissementen in de bouwsector, gestegen prijzen en netcongestie zijn stuk voor stuk debet aan dat het aantal gebouwde woningen achterblijft.
Netcongestie, een serieus probleem
Netcongestie is dus één van de problemen waar Nederland mee te maken heeft. Dit betekent dat de vraag naar transport van elektriciteit groter is dan de capaciteit van het elektriciteitsnet aankan.
Op de afbeelding hiernaast is dit goed zichtbaar: hoe donkerder de kleur, hoe groter het probleem rondom netcongestie. In de rode gebieden is er zelfs geen extra capaciteit meer mogelijk.
De belangrijkste redenen voor netcongestie zijn de groeiende behoefte aan duurzame energie (elektrificatie) en het feit dat het elektriciteitsnet gebouwd is voor eenrichtingsverkeer.
In het verleden kwam de stroom direct van de centrale richting de huishoudens en bedrijven. Eenrichtingsverkeer dus. Met de komst van zonne- en windenergie is het nu ook tweerichtingsverkeer. Die vooruitgang past niet bij het oorspronkelijke ontwerp.
Het resultaat? Spanningsproblemen op het net, stroom terugleveren is regelmatig niet mogelijk en netbeheerders kunnen nieuwe bedrijven en woningen niet aansluiten.
Piekbelasting van het net
De maximale capaciteit van het elektriciteitsnet wordt meestal maar op enkele momenten daadwerkelijk gevraagd. Onderstaande afbeelding geeft dit goed aan: halverwege de ochtend en zeker aan het einde van de middag / begin van de avond is het netwerk zwaarder belast.
Verdeel de stroomlast over de dag
Naast het verzwaren en vernieuwen van het energienet, is energieopslag een effectieve oplossing voor netcongestie. Het helpt om het elektriciteitsnetwerk beter te beheren. Met energieopslag sla je energie op als de vraag laag is, en geef je het vrij als de vraag weer hoog is. Je verdeelt als het ware de stroomlast over de dag.
Het vermindert de piekbelasting, verbetert de betrouwbaarheid van het netwerk en zorgt voor een snellere integratie van hernieuwbare energiebronnen en nieuwe aansluitingen op het elektriciteitsnet worden weer mogelijk.
Op lokaal en regionaal niveau worden al diverse initiatieven onderzocht, zoals batterijopslag bij zonne- en windparken en grootschalige batterijopslag bij knelpunten op het elektriciteitsnet.
Komt er niet snel een oplossing, dan komt de ontwikkeling van Almere tot stilstand.
Alexander Sprong, wethouder Gemeente Almere
November 2023: deel nieuwe huizen Almere niet aangesloten op stroom vanwege vol elektriciteitsnet
In november 2023 kunnen nieuwe woningen in Almere geen nieuwe stroomaansluiting krijgen omdat het net vol is.
“We zijn geschokt en vol ongeloof”, aldus verantwoordelijk wethouder Alexander Sprong. “De stad wordt buitenproportioneel geraakt door deze situatie.” Volgens de wethouder komt de ontwikkeling van Almere tot stilstand als het probleem niet snel wordt opgelost.
“Nieuwe bedrijven of bedrijven die verhuizen en hun aansluiting hebben opgezegd kunnen al niet meer worden aangesloten op het elektriciteitsnet”, zegt hij. “En nu ook de woningbouw wordt geraakt, heeft Almere een heel groot probleem.”
Thuisbatterijen kunnen snel en significant bijdragen
In een situatie zoals die in Almere zijn oplossingen, zoals het verzwaren van het netwerk en grootschalige opslag op korte termijn geen oplossing. De doorlooptijd is simpelweg te lang.
Thuisbatterijen, mits goed ingezet en beheerd, kunnen daarentegen een heel goede bijdrage leveren én zijn snel inzetbaar.
Stel je voor dat in een nieuwbouwwijk met 500 woningen elk huishouden een slimme thuisbatterij van 10 kWh heeft. Door deze batterijen centraal aan te sturen kan eenvoudig gezorgd worden dat tijdens de piekbelasting van het netwerk, de apparatuur in het huishouden de stroom uit de batterij krijgt. Het netwerk wordt dan niet belast door die 500 woningen. Dit wordt peakshaving genoemd.
Bovendien wordt tijdens de zonnige dagen wordt veel minder energie het net opgestuurd. Dat belandt in de thuisbatterij in het huishouden.
Het mes snijdt aan twee kanten
Wat thuisbatterijen betreft snijdt het mes aan twee kanten.
Ten eerste voor de netbeheerders. Zij hebben met de thuisbatterijen een extra buffer in het netwerk hebben van 5 mWh (500 woningen keer 10 kWh), die ervoor zorgt dat het netwerk niet extra belast wordt tijdens de piekuren . Een aanzienlijke bijdrage.
Ten tweede zijn de huishouden hiermee ook klaar voor het moment dat de salderingsregeling in 2027 ophoudt te bestaan. Overcapaciteit van zonnepanelen zal dan aanzienlijk minder opleveren dan nu het geval is. Zonne-energie die je niet meteen kunt gebruiken en meteen opslaat in de batterij, hoef je niet aan te schaffen. Bovendien hoef je over deze zelfverbruikte elektriciteit geen energiebelasting te betalen.